Juma kuni Senatning navbatdagi yalpi majlisida ko‘rib chiqiladigan qonunlarning dastlabki muhokamasi bo‘lib o‘tdi. Unda senatorlar Ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksga madaniy meros obyektlariga nisbatan hurmatsizlik uchun javobgarlik belgilash masalasini ko‘rib chiqdi.
Termiz davlat muzey-qo‘riqxonasida olib borilgan o‘rganishlar davomida 58 nomdagi ashyolar muzey fondida yo‘qligi, 24 tasi o‘lchami, ishlanish uslubi va yaratilgan davri bo‘yicha mos kelmasligi aniqlandi. Keltirilgan zarar qiymati esa qariyb 3,5 mlrd so‘mga baholandi.
Turizm vazirligi huzuridagi Madaniy meros agentligi «Gazeta.uz»ga V-VII asrlarga oid yodgorlik buzib tashlangani aks etgan suratlarni taqdim etdi. Qashqadaryodagi «Kunjutlitepa» yodgorligi va uning qanday ko‘rinishda bo‘lgani haqida qisqacha ma’lumot.
Chust tumanidagi “Abdumalik” masjidi Madaniy meros inspeksiyasidan hokimiyat balansiga o‘kazilib, tadbirkorga 61 mln so‘mga sotilgani aniqlandi. Tuman hokimi qaroriga ko‘ra, obyekt tusi o‘zgartirilgan va unga 806,5 mln so‘mlik zarar yetkazilgan. Hokimiyat mansabdorlariga nisbatan jinoyat ishi qo‘zg‘atildi.
Buxorodagi Ismoil Somoniy maqbarasi, Chor-Bakr va Bahouddin Naqshband majmualari, Mag‘oki Attor masjidi, Poyi kalon ansambli, qadimgi Poykent shahri qoldiqlari va Toshsaroy madrasasi — Islom olamining madaniy merosi ro‘yxatiga kiritildi.
Toshkent viloyatida madaniy meros obyektlarini qayta ta’mirlashda soxta hisob-kitoblar yo‘li bilan 670 mln so‘mga yaqin davlat mablag‘lari o‘zlashtirilgani aniqlandi. Bundan tashqari, Qibray tumanidagi arxeologiya yodgorligi yaqinidagi qurilish ishlari ushbu obyektga 5 mlrd 668 mln so‘m zarar yetkazgani ma’lum bo‘ldi.
Bosh prokuratura O‘zbekistondagi 72 ta madaniy meros obyektida 121 ta noqonuniy reklama joylashtirish holatlarini aniqladi. Ayrim holatlarda reklama bannerlari tarixiy obyektlarning ko‘rinishini to‘liq yopib qo‘ygan.
Bosh prokuratura O‘zbekistondagi 108 ta madaniy meros obyektida 146 ta noqonuniy qurilma o‘rnatilganini aniqladi. 76 ta noqonuniy qurilmani buzdirish bo‘yicha yozma ko‘rsatma berildi, 63 tasi bo‘yicha ish sudga oshirildi. Qolaversa, 26 nafar shaxs ma’muriy javobgarlikka tortildi.
O‘zbekistonda madaniy meros yodgorliklariga nisbatan sodir etilayotgan noqonuniy xatti-harakatlar yoki ularga yetishi mumkin bo‘lgan xavf-xatarlar haqida xabar berish uchun ishonch telefoni ishga tushirildi.
Hukumat qarori bilan moddiy madaniy meros obyektlaridan foydalanishda huquqbuzarlik sodir etgan yoki ekologiyaga zarar yetkazganlarni foto va videoga olib, yuborgan shaxslarni rag‘batlantirish tartibi tasdiqlandi. Huquqbuzarlik haqida birinchi bo‘lib xabar berganlarga BHMning 1 baravari — 270 ming so‘m to‘lanadi.
Toshkentda ko‘p qavatli uylarda aka-uka Jarskiylar loyihalari asosida yaratilgan mozaikalarni yo‘qotishga urinishlar davom ettirilmoqda. Furqat va Bobur ko‘chalarini rekonstruksiya qilish jarayonida bir qancha uylar bo‘yashga tayyorlangan, biroq jamoatchilik noroziligidan keyin ishlar to‘xtatib qo‘yildi.
Ahrorbek G‘ulomovning «Ahrorbek dorboz» truppasiga O‘zbekistonning turli hududlaridan artistlar yig‘ilgan bo‘lib, olti yildirki akrobatlar va masxarabozlarning chiqishlari bilan tomoshabinlarni hayratga solib kelmoqda. Dasturning mag‘zi — dorbozlar. Ko‘chma sirk qanday yashaydi, artislar qadimgi an’analarini nima uchun saqlab kelmoqdalar va ushbu an’analar zamiriga dolzarb muammolar qanday qilib singdirilgan — «Gazeta.uz» muxbiri Madina A’zam fotoreportajida.
Shofirkon tuman hokimligi «Vardonze qo‘rg‘oni» arxeologiya yodgorligining 124 gektar maydonini 76 gektargacha qisqartirib, qolgan qismini fermer xo‘jaligiga yaylov uchun berib yuborgani aniqlandi. Fermer esa uni ekin maydoniga aylantirib yuborgan. Buning oqibatida qadimgi tarixiy topilmalar yo‘qotilgan va davlatga 26,7 mlrd so‘mlik zarar yetkazilgan. Holat yuzasidan jinoyat ishi qo‘zg‘atildi.
O‘zbekiston madaniyati tarixi davlat muzeyi qoshida arxeologik topilmalarni o‘rganish va tiklash bo‘yicha bo‘yicha birinchi laboratoriya ishga tushirildi. Loyiha Koreya Respublikasi bilan hamkorlikda amalga oshirilmoqda.
Rossiyalik biznesmen va metsenat Alisher Usmonovning «San’at, fan va sport» xayriya jamg‘armasi O‘zbekiston madaniy merosini saqlab qolish, shu jumladan, Toshkentda modernizm me’morchiligini qayta tiklash bo‘yicha loyihalarni qo‘llab-quvvatlamoqda. O‘tgan asrning 60−80 yillarida poytaxtda qurilgan binolarga tashqi jozibadorlik taqdim etib, funksional jihatdan takomillashtiriladi.
Senat madaniy meros obyektlarini saqlash va himoyasini ta’minlash bo‘yicha davlat dasturi doirasidagi ishlar to‘liq bajarilmayotganligini ta’kidladi. Senat qo‘mitasi Toshkentda madaniy meros ro‘yxatiga kiritilgan ayrim obyektlar ko‘rsatilgan manzilda yo‘qligi, 4 ta obyekt mavjud emasligini, 56 ta obyektning kadastr hujjatlari bo‘lmaganligini aniqlagan. Senat raisi Tanzila Narbayeva madaniy meros obyektlarini saqlashning huquqiy mexanizmini yaratish kerakligini qayd etdi.
Toshkentdagi 7-uy ishi bo‘yicha avvalgi instansiyalar sudlarining qaroriga qarshi Universal Packing Master va Jemchug House`larning murojaati qanoatlantirilmadi. Oliy sud shahar aholisi foydasiga qaror chiqardi.
Toshkent hokimligi Milliy bog‘ hududida madaniy-ma’rifiy kompleks qurilishi boshlanganligi haqida xabar berdi. Bu yerda joylashgan «Navro‘z» to‘yxonasining buzilishi poytaxt aholisi uchun kutilmagan yangilik bo‘ldi. Uning o‘rniga 1,5 mln kitob fondiga ega kutubxona qurilishi kutilmoqda. «Gazeta.uz» muxbiri qurilish joyida bo‘ldi.
Madaniyat vaziri Ozodbek Nazarbekov 2019 yilda madaniy meros obyektlarini xatlovdan o‘tkazishda hokimiyatlar yo‘l qo‘ygan kamchilik va xatolar haqida fikr bildirdi. “Hudud hokimiyatlari tomonidan ko‘r-ko‘rona ro‘yxat berishlar yoki 20 yil oldingi ro‘yxatini sandig‘idan olib, bizga shuni taqdim qilgan holatlar kelib chiqyapti”, — dedi vazir.
Qo‘shimcha imkoniyatlardan foydalanish uchun saytda ro‘yxatdan o‘ting